De gemeenteraadsverkiezingen vanaf een afstand

Voor mij, als iemand die jaren politiek betrokken is geweest, was het deze week een rare week. Nederland had verkiezingen voor de gemeenteraden en ik was er niet bij. Ik was er niet bij om campagne te voeren voor mijn partij. Ik mocht niet stemmen omdat ik niet ingeschreven sta in het GBA. Een politieke junkie als ik zag deze week als een gedwongen rehab. Niemand om mij heen om hier over te praten, want wat moet een Portugees met Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen? Als je in het buitenland woont, is dat een consequentie. Het niet mogen stemmen voor een gemeenteraad is een beperking van mijn democratische rechten. En dat is terecht, maar ’t doet wel pijn.

Ik heb wel met een Portugese vriend over de Nederlandse politiek gesproken. Hij was –ik denk geveinsd- ‘oprecht’ geïnteresseerd in hoe het er bij ons aan toe gaat. Ik legde hem uit dat er veel ongenoegen bestaat over de Nederlandse politici en dat waarschijnlijk net iets minder dan de helft zou gaan stemmen. Hij was verbaasd. Hoe kon dat nou? Nederland was in zijn ogen toch een voorbeeld van een goed functionerende democratie? Hij had zelfs gezien dat Nederland de op vier na gelukkigste plek op aarde is. Ik zei hem dat veel mensen juist geen vertrouwen in de politiek hadden. Dat vond hij belachelijk. Hoe kan een land dat alles heeft zich zo ontevreden voelen?

Ik vroeg hem wat hij eigenlijk wist over Nederland. Niet zoveel. Dat het vast een goed land moet zijn om te wonen. Waar de politici niet corrupt zijn. Waar mensen respect voor elkaar hebben. Waar mensen een goed en eerlijk bestaan leiden. Mark Rutte zei hem niets. Jeroen Dijsselbloem, die strenge meneer, zei hem wel wat. Die kwam op tv. Voor hem overigens de man die Portugal ging redden, want zijn eigen regering had totaal geen oog voor de eigen bevolking. En hij had gehoord van die blonde meneer die met Le Pen ging samenwerken.

Ik vroeg hem waarom hij dan dacht dat Nederlanders dan gelukkig moesten zijn. Dat had een aantal redenen. De belangrijkste reden was dat hij ergens gehoord had dat Nederlanders een rijk land was met veel voordelen zoals studiefinanciering en degelijke zorg. Als ik dat vergelijk met Portugal zijn we inderdaad een stuk beter af dan de gemiddelde Portugees. Wij willen veel veranderen in ons land vertelde ik hem. Waarom dat? Ik zei dat wij ook crisis hadden en dat een hoop mensen in armoede leven. De voedselbank als steeds groter middel. Hij reageerde laconiek, hier hebben mensen soms geeneens eten. Ik schrok van die waarheid en hoop stiekem dat het niet zo is. Ben ik zo blind?

De gemeenteraadsverkiezingen naderden. De hele dag was ik onrustig. Ja, verslaafd aan politiek. Voor sommigen van u onbegrijpelijk. Voor wie mij goed kent, weet: zo is deze knul. De hele dag TV, NOS.nl en Twitter volgen. Ik vertelde mijn docenten over de verkiezingen, over de ‘stemfie’, over het in mijn ogen infotainment NOS-debat de avond ervoor. Voor hen was het onbegrijpelijk dat de ‘geheime’ kracht van verkiezingen via een fotootje gedeeld kon worden. Maar ze vonden alle twee dat Nederland een flinke verbetering was dan de Portugese democratie met vooral minder gebreken.

Voor mij waren deze gesprekken een openbaring. Nederland wordt een stuk positiever ervaren dan de gemiddelde Nederlander zijn eigen land ziet. De drie mensen (waarvan twee politicologen) zien Nederland als een stabiel land. Zij begrijpen dan ook eigenlijk niet dat extreem-recht aanwezig is. Waar komt de Nederlandse onvrede vandaan? Mijn docent dacht aan de hoge mate van politieke participatie. Een gemiddelde Portugees kan het echt niets schelen, politiek is een niveau hoger dan de ‘gewone’ burger. In Nederland hebben mensen tenminste nog een mening, ook al stemmen ze niet (meer). Een nuchtere kijk op ons land, maar misschien ook niet helemaal compleet. Het is in ieder geval wel een aanrader om eens naar de Nederlandse politiek vanaf een afstand te kijken. Wonen in het buitenland geeft je nieuwe inzichten. Over de plek waar je woont, maar ook, misschien vooral, over je eigen land. Het relativeert veel.